พระร่วงยืนกรุถ้ำมหาเถร องค์ที่ 1

ในจังหวัดลพบุรีมีกรุพระเก่าแก่ที่พบอยู่หลายกรุ โดยพระส่วนใหญ่ที่พบจะเป็นพระที่มีศิลปะแบบลพบุรีหรือแบบขอม ซึ่งมีอายุเก่าแก่กว่า 800 ปีขึ้นไป พระที่มีชื่อเสียงโด่งดังมากๆ ก็คงไม่พ้นพระร่วงยืนหลังลายผ้า กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุเนื้อชินตะกั่วสนิมแดง และพระหูยานเนื้อชินเงิน แต่ก็มีพระร่วงยืนอยู่กรุหนึ่งที่เป็นเนื้อชินเงิน คือพระร่วงกรุถ้ำมหาเถร ถ้ำมหาเถรอยู่ที่ตำบลเขาสามยอด อำเภอเมือง ซึ่งอยู่บริเวณเทือกเขาเอราวัณ ถ้ำมหาเถรเป็นถ้ำไม่ใหญ่โตอะไรนัก ลักษณะเป็นถ้ำเปิดมีแสงลอดเข้าไปได้ เมื่อประมาณปีพ.ศ.2515 ได้มีคนเข้าไปสำรวจและขุดค้นดูปรากฏว่าพบไหบรรจุพระอยู่ 2 ไห ภายในไหพบพระร่วงยืนเนื้อชินเงิน และพระอื่นๆ อยู่บ้างเล็กน้อย ส่วนใหญ่จะเป็นพระร่วงยืน ซึ่งแยกได้เป็น 2 พิมพ์ คือพิมพ์ใหญ่และพิมพ์เล็ก ส่วนใหญ่จะเป็นพระพิมพ์ใหญ่ เนื้อชินเงินของพระร่วงกรุถ้ำมหาเถรคล้ายๆ กับพระหูยานกรุใหม่ ผิวของพระค่อนข้างสมบูรณ์มีผิวปรอทจับขาวทั่วทั้งองค์